Davolash ishi
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT

Yo'nalish Kodi	5510100
Kasbiy mutaxassisliklar	Davolash ishi feldsheri, tibbiyot hamshirasi.
Ixtisosliklar	O‘rta maxsus (umumiy amaliyot feldsheri, umumiy amaliyot hamshirasi, funksional tashxislash tibbiyot hamshirasi) – tibbiyot kollejlari; Oliy (vrach, oliy hamshira) – tibbiyot institutlari va akademiyalari.
Qobiliyatlar	diqqat, ohistalik, yuqori mas’uliyat, kuzatuvchanlik, mustahkam xotira, mantiqiy aql, tibbiyot preparatlariga nisbatan allergiyaning bo‘lmasligi, turli yoshdagi insonlar bilan to‘g‘ri muomalada bo‘la olish, suhbatdoshni tinglay olish.
Fanlar	biologiya, kimyo, fizika, ona tili va adabiyot, informatika, chet tili, jismoniy tarbiya, estetika, psixologiya.
Mazmuni	Davlat yoki xususiy klinikalarda – bemorlarni qabul qilish, anamnez qo‘yish, suhbat va kuzatuv jarayonida tashxis qo‘yish, qo‘shimcha davolash tadbirlarini (muolajalarni) olib borish, davolanish kursini belgilash; bemorlarni o‘z chaqiruviga binoan xonadonlarida ko‘zdan kechirish, konsilium, majlislarda ishtirok etish; feldsher va hamshira uchun – bemorni ko‘zdan kechirish, retseptlarni tuzish jarayonlarida vrachga yordam berish, vrach topshirig‘iga asosan davolash muolajalarini olib borish; Statsionarda – bo‘limda navbatchilik qilish, og‘ir kasallarga tez yordam ko‘rsatish, bemorlarni ko‘zdan kechirish va ularga tashxis qo‘yish, davolash jarayonini nazorat qilish, bemorlarning tibbiy kartalarini to‘ldirish, konsilium, majlislarda ishtirok etish, patsientlarning qarindoshlari bilan suhbatlashish; feldsher yoki hamshira uchun – vrach topshirig‘iga binoan davolash tadbirlarini olib borish, bemorlarni qabul qilish va operatsiya jarayonlarida vrachga yordam berish; Tez yordam tizimida – navbatchilik qilish, shoshilinch chaqiruvlar, jabrlanuvchi va bemorning qarindoshlari yoki noxush hodisa guvohlari bilan suhbat olib borish, ko‘ngilsiz voqea joyining o‘zidayoq operatsiyalarni olib borish, bemorni, uning hayoti xavfsizligini ta’minlagan holda, statsionarga etkazish, tibbiy kartalarni to‘ldirish; Bolalar ta’lim-tarbiya muassasalarida – bolalarni rejalashtirilgan ko‘rikdan o‘tkazish, bemorlarni aniqlash, muassasaning sanitar holatini nazorat qilish, tegishli hisobotlarni tayyorlash, tibbiy kartalarni yuritish, tuman epidemiologik tashkilotlari va sog‘likni saqlash organlari nazoratchilari, tarbiyachilar, ota-onalar bilan suhbatlar olib borish.
Afzalliklar	ezgu ish, insonlarga yordam ko‘rsatish; kasbning jamiyatdagi yuqori nufuzi; yillar davomida ko‘p insonlar bilan tanishuv; davolashning yangicha usullarini ishlab chiqish va ularni rivojlantirish; ilmiy kareraga erishish; o‘z shaxsiy klinikasini ochish imkoniyati mavjudligi.
Kasbiy qiyinchiliklar	jismonan, aqlan, ayniqsa bemorni qutqarib qolishning imkoni bo‘lmaganda, ruhan qiyin ish; bemorlarning sog‘ligi va hayoti mas’uliyati; tibbiy xodimning xavfli, yuqumli infeksiya oqibatida kasallanib qolish ehtimoli; ko‘plab hollarda ish grafigi me’yorsiz ekanligi uchun oilaviy hayot qiyinlashadi; muntazam ravishda malaka oshirib borish majburiyati; o‘ta yuqori kasbiy mas’uliyat.
Batafsil ma`lumot	“Ming xil kasallik bor, ammo sog‘lik bittaginadir”. (L.Berne) Ha, isbot talab qilmaydigan haqiqiat. Bizning davrimizda ming xil kasallik bo‘lganidek, tibbiy mutaxassislarning ham, davolash vositalarining ham sanog‘i yo‘q, deyish mumkin. Siz tibbiyot kollejlarida feldsherlik kasbini egallamoqchisiz, deylik. Bu juda yaxshi. Oddiy qilib aytganda feldsher – vrach yordamchisi yoki assistenti. Lekin ko‘pchilik yoshlar feldsherlik ishidan, ya’ni o‘rta maxsus ma’lumot bilan faoliyatlarini davom ettirishdan qoniqishmaydi va aksariyat hollarda oliy ta’limni tanlashadi. Farzandlarining tibbiyot o‘quv yurtlarida uzoq yillik va mashaqqatli oliy ma’lumotni egallashlarini ota-onalar ham juda istashadi. Hozir tibbiyot muassasalarida umumiy amaliyot vrachlari singari umumiy amaliyot feldsherlariga ham ehtiyoj katta. Ular barcha davolash ishlarida vrachlarning “o‘ng qo‘li” hisoblanishadi. Tibbiy profilaktika ishlarida, tegishli hujjatlarni to‘ldirishda, retseptlarni tuzish jarayonlarida, davolash muolajalarini olib borishda, ya’ni o‘z faoliyat turlari bo‘yicha vrachlarga ko‘maklashishadi. Mohiyatiga ko‘ra, feldsher ishi vrachnikidan ko‘p tomoni bilan farq qilmaydi. O‘zbekistonda vrachlardan umuman ortda qolmaydigan, hatto ularni har taraflama dog‘da qoldiradigan feldsherlar ham yo‘q emas. Tez tibbiy yordam markazlarida ko‘plab feldsherlar ishlashadi, qishloq vrachlik punktlarida esa bemorlarning deyarli barcha umidi - feldsherdan. Albatta, tibbiyot kollejlari o‘quv dasturi tibbiyot oliy o‘quv yurtlarinikidek keng emas va shuning uchun ham feldsherga ko‘plab nazariy bilimlar etishmaydi. SHunday bo‘lsa-da, feldsherlar hamisha, hamma joyda vrachlarning ishonchli hamkasbi va yordamchisi hisoblanishadi hamda vrach bo‘lmagan joylarda ham vrach yo‘qligini bildirishmaydi. Albatta, vrachlarning turli xildagi mutaxassisliklari to‘g‘risida hamma biladi. Ular orasidan eng keng tarqalgani – terapevt, ya’ni ichki kasalliklarni davolovchi vrach. Boshimiz yoki tomog‘imiz chidab bo‘lmas darajada qattiq og‘riganda va haroratimiz ko‘tarilganda, u bizning chaqiruvimizga asosan, uyimizga keladi. Aynan u zarurat tug‘ilgan paytda nisbatan “tor” mutaxassislar – jarroh, nevropatolog, kardiolog, otoloringolog, urolog, gastroenterolog, endokrinolog va hokazolarga konsultatsiyani tashkillashtiradi. YUqorida keltirilgan mutaxasssisliklardan birini qo‘lga kiritish va bemorlarni mustaqil davolash huquqiga ega bo‘lish uchun oliy ma’lumotga ega bo‘lgandan keyin ham ordinaturada ta’lim olishni davom ettirish lozim bo‘ladi. Bizning ko‘pchiligimiz terapevt xuzuriga kirish uchun navbatda turgan ko‘pgina insonlar orasidan joy egallaganmiz. Xar bitta patsientga 10-15 daqiqa atrofida vaqt ajratiladi. Bu vaqt ichida nafaqat bemorni ko‘zdan kechirish, balki uning tibbiy kartasiga o‘nlab tegishli so‘zlarni yozishga ham ulgurish kerak. Tashxis qo‘yish texnologiyasi esa bemor bilan olib boriladigan suhbatni ham o‘z ichiga oladi va bu suhbatni har bir bemor bilan olib borishga ulgurish kerak. Bu kasb qiyinchiliklaridan yana biri shundaki, har bir patsientni o‘zingizning yaqin kishingiz, do‘st-birodaringiz sifatida qabul qilishingizga to‘g‘ri keladi. Biroq, bir tomondan, bunday qilmaslikning hech iloji yo‘q: haqiqiy vrach bag‘ritosh bo‘lmasligi kerak. Lekin, o‘zi davolayotgan bemor, baribir, yaqin orada bu yorug‘ dunyoni tark etishini bilgan paytda, bunaqa mehr-oqibat vrachning “bag‘rini ezadi”. Tibbiyot oliy o‘quv yurtlarida “yuk” shu darajada “og‘irki”, uni har kim ham “ko‘tara olmaydi”. Katta hajmdagi professional bilimlarni egallab olish uchun sabr-toqat va mustahkam xotiraga ega bo‘lish kerak. Agar siz insonlar o‘zlarining kasal bo‘lib qolgan tanishlariga sizni tavsiya qiladigan darajadagi vrach bo‘lmoqchi bo‘lsangiz, u holda qanchalik sabrli ekanligingizni, qanchalik o‘zingizni boshqara olishingizni qat’iyan aniqlab olishingiz zarur, axir siz o‘z sog‘ligi va hayotini sizning qo‘lingizga ishonib topshirgan inson bilan ish olib borasiz! Tibbiyot oliy o‘quv yurtlariga kirish tanlovidan muvaffaqiyatli o‘tib, o‘quv dargohini muvaffaqiyatli bitirib, ordinaturada ta’lim olib, ish joyida bir necha yillar davomida saqlanib qolishni uddalaydigan insonlarning barchasi uchun, bugungi kunda, meditsinaga yo‘l ochiq.