Geofizika
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT

Yo'nalish Kodi	5140900
Kasbiy mutaxassisliklar	Texnik-geofizik
Ixtisosliklar	O‘rta maxsus (karotajchi, geofizika ishlari ishchisi, geofizika apparatlarini sozlash va ta’mirlash bo‘yicha chilangar, o‘ziyurar karotaj stansiya motoristi, foydali qazilmalarni geofizik sinash operatori) – sanoat, qishloq xo‘jalik va ekologiya kollejlari. Oliy (geofizik, seysmolog, seysmometrik, neft va gaz geofizigi) – agrar universitetlar, qishloq xo‘jalik va texnik, tog‘-kon institutlari.
Qobiliyatlar	mustahkam sog‘lik, jismoniy chidamlilik, qo‘lga kiritilgan ma’lumotlarni tahlil qilish va umumlashtirish mahorati, kuzatuvchanlik, diqqat, yaxshi xotira.
Fanlar	geografiya, matematika, fizika, kimyo, astronomiya, chizmachilik, jismoniy tarbiya, ona tili, chet tili.
Mazmuni	Ilimy-tadqiqot institutlarida – erning fizik xususiyatlari va unda ro‘y beradigan fizik protsesslarni o‘rganish, zamonaviy texnik vositalar yordamida olib boriladigan kompleks geofizik kuzatuv va o‘lchov ishlarida ishtirok etish, hisobotlar, umumlashtirilgan qisqacha ma’lumotlar, annotatsiyalarni tuzish, ilmiy-texnik konferensiyalarda, seminarlarda ishtirok etish; Loyiha-tadqiqot ishlarida – er qatlami tuzilish xaritasini, okeanlar releflarini, tog‘ jinslarini o‘rganish, erosti boyliklarini izlash va ularning joylashuvini o‘rganish ekspeditsiyalarida ishtirok etish; zilzila uchun xavfli hududlarni aniqlash va o‘rganish.
Afzalliklar	tabiiy sharoitdagi va toza havodagi ishning qiziqarli, jo‘shqinligi; turli o‘lkalarda bo‘lish imkoniyati; atrofimizdagi olamni asrash hissi.
Kasbiy qiyinchiliklar	har xil ob-havo sharoitlarida ishlash majburiyati; xizmat safarlarining ko‘pligi tufayli oilaviy muammolarning kelib chiqishi; ishning sog‘lik va hayot uchun xavfi; kutilmagan hodisalarga duch kelish.
Batafsil ma`lumot	Geofizika – nisbatan yosh fan. U XIX asrning o‘rtalarida paydo bo‘lgan. Geofizika insonning atrofimizdagi olam haqidagi tasavvurini boyitishga asoslangan: unda faqatgina turli xildagi moddalar emas, elektr va magnit maydonlari ham ahamiyatga ega. Ularni sezishning iloji yo‘q, biroq turli asboblar bilan o‘lchash mumkin. Geofizikaning bugungi kundagi asosiy vazifalari – Erning tabiiy boyliklarini o‘rganish, atrofimizdagi olamni asrash, yadro sinovlarini nazorat qilish, ob-havo va tabiiy ofatlar haqidagi ma’lumotlarni tayyorlash. Bundan tashqari, geofiziklar kosmik hodisalar va Dunyo okeani ustida ham tadqiqotlar olib borishadi. O‘z mutaxassisligidan kelib chiqqan holda, geofizik turli xildagi faoliyatlarni olib boradi. U ilmiy-tadqiqot laboratoriyasida kompyuter oldida qanday ishlay olsa, mehnat safarlariga qatnagan holda, dala sharoitlarida ham xuddi shunday ishlay oladi. Geofiziklarga cho‘llarda, tog‘larda, shuningdek, noodatiy va inson oyog‘i etishi qiyin bo‘lgan joylarda ham bo‘lishga to‘g‘ri keladi. Ba’zida tog‘lardan “o‘rmalash” yoki to‘lqinli daryolardan suzib o‘tish kerak bo‘ladi. Geofiziklar ruda, neft va gaz konlari, quruqlikdan va dengiz shelflaridan erosti suvlarni izlashadi, seysmik kuzatuvlarni olib borishadi. Ularning ish faoliyatida ko‘plab maxsus asbob va uskunalar zarur bo‘ladi, bunga: geodezik, gidrografik, okeanografik, gidrologik, meteorologik yoki geofizik asboblarni misol qilish mumkin. Ularning yordami bilan elektr, magnit va gravitatsiya maydonlarining tegishli o‘lchamlari hisoblanadi. Hisob-kitoblar natijalariga asosan, geofiziklar er qatlamining tuzilish xaritasini, okeanlar releflarini tuzishadi, muz qoplamalarining qalinligini o‘lchashadi, tog‘ jinslari tarkibi va kelib chiqishini aniqlashadi. Geofiziklar, seysmik kuzatish ishlari bilan ham shug‘ullanishadi – sun’iy ravishda yuzaga kelgan portlash yoki zilzila to‘lqinlari yordamida er qatlamlarini o‘rganib, qo‘lga kiritilgan barcha natijalarni kompyuterda tahlil qilishadi. Fizika va geografiya borasidagi umumiy bilimlardan tashqari, geofizik o‘rganilayotgan hudud haqidagi geolo-geofizik ma’lumotlarga ham ega bo‘lishi talab etiladi. U maxsus professional kompyuter dasturlarida ishlay olishi va xaritalar tuzib bilishi kerak. O‘z ishida geofizik to‘g‘on, ko‘prik, quvur va yirik inshootlar qurilishida muhandislik geologiyasi bilimlarini ham ishga soladi. Fizika va geografiyaga qiziqishdan tashqari, professional geofizik uchun matematik mahorat ham zarur, axir, ish jarayonida ko‘plab hisob-kitoblarni amalga oshirishga to‘g‘ri keladi. Turli xildagi o‘lchovlar, tadqiqotlar, ularning kompyuetrdagi ketma-ketligi hamda xaritalarni tuzishda mantiqiy aql va keng tasavvur muhim o‘rin egallaydi. Bundan tashqari, geofizikdan diqqat va puxtalik kabi sifatlar ham talab qilinadi. O‘lchov ishlari ko‘pincha dala sharoitlarida, turli iqlim mintaqalari va turli ob-havo sharoitlarida olib borilishi tufayli, bu kasb egalari mustahkam sog‘lik va jismoniy chidamlilikka ega bo‘lishi, jamoada ishlay olishi va sheriklarini qo‘llab-quvvatlashga ham tayyor bo‘lishi kerak. Eng asosiysi, ish jarayonida foydalaniladigan geofizik apparatlarni yaxshi tushunishi va zaruriy paytlarda ularni ta’mirlay olishi ham uning majburiyati hisoblanadi. Geofizik er qatlami tuzilishi hamda tarkibi ustida ilmiy tadqiqotlar olib boradi. Uning rivojlanishi, joylashishi va tog‘ jinslarining kimyoviy tarkibini, geografik tarqalish, erusti, erosti suvlari tarkibi va tuzilishini o‘rganadi, tadqiqot usullarini takomillashtiradi. Geofizik majburiyatlariga kuzatuv va qidiruv ishlarini rejalashtirish hamda olib borish ham kiradi. U, foydali qazilmalarni izlash jarayonida foydalaniladigan, Erning magnit maydonlari xaritalarini tuzadi. Kon ochilgach, geofizik uning zahiralarini baholashi kerak. Atrofimizdagi olamga ziyon keltirmaslik uchun, ishni har tomonlama o‘ylab, rejalashtirgan bo‘lishi lozim. Endigina “etilgan” geofiziklar, alohida o‘lchovlarni amalga oshirgan holda, o‘z kareralarini texnik lavozimidan boshlashadi. Geofiziklarga ilmiy-tadqiqot va loyihaviy tashkilotlarda, geologokuzatish tashkilotlarida, sanoat tashkilotlarida va neft qazib olish kompaniyalarida ehtiyoj bor. Bu erda katta geofizik yoki hudud boshlig‘i darajasigacha ko‘tarilish mumkin. Omad!