 Yo'nalish Kodi | 5540200 |
 Kasbiy mutaxassisliklar | Umumqurilish ishlari ustasi, qurilish-pardozlash ishlari ustasi, duradgorlik va pol yotqizish ishlari ustasi, tom yopish ishlari ustasi. |
 Ixtisosliklar |
|
 Qobiliyatlar | yaxshi sog‘lik, jismoniy chidamlilik, ko‘z bilan chamalab bilish va rivojlangan harakatlarning o‘zaro muvofiqligiga, shuningdek, xalqda “qo‘li gullik” deyiladigan xislatga ega bo‘lish talab qilinadi. |
 Fanlar | jismoniy tarbiya, mehnat, matematika, fizika, ona tili, chizmachilik, chet tili, informatika va axborot texnologiyalari. |
 Mazmuni | |
 Afzalliklar | ushbu soha kadrlariga bo‘lgan yuqori talab; nisbatan yuqori ish haqi; mehnat natijasini darhol ko‘rish imkoniyati mavjud. |
 Kasbiy qiyinchiliklar | ko‘plab holatlarda avral tartibda olib boriladigan jismonan qiyin bo‘lgan ish; yozda mehnat ta’tiliga chiqish qiyin; uzoq vaqt oiladan yiroqda bo‘lish; qurilish ob’ektlarida to‘g‘ri ovqatlanish va har doim ham gigiena qoidalariga rioya qilishning imkoni yo‘qligi. |
 Batafsil ma`lumot | G‘isht teruvchining ishi, hozirgi maktab o‘quvchilarining ko‘pchiligi o‘ylaganidek, zerikarli va oddiy emas, bu qaysidir ma’noda, san’at. G‘isht o‘ziga nisbatan o‘zgacha muomalani talab qiladi, bu haqda o‘tgan asrlar g‘isht teruvchi - quruvchilari yaxshi bilishgan. Balki, shuning uchun qadimda inshootlarni, bugungi kundagidek 50-100 yilga emas, balki asrlarga mo‘ljallab qurishgan. Albatta, ommaviy qurilishda hozir san’atga o‘rin yo‘q. Kamdan-kam hollarda g‘isht teruvchilarni, ular uchun qavatlarda ish qoldirgan holda, binoning tashqi devorlariga ishlov berishga jalb qilishadi. G‘isht teruvchi - quruvchi ixtiyoriy paytda ish topa oladi. Ularni yordamchi binolar, garajlar, zamonaviy uy-joylar qurilishi bilan shug‘ullanadigan brigadalarga ishga taklif qilishadi. Tajribali g‘isht teruvchilar o‘z qurilish brigadalarini tashkil qilishadi va katta bo‘lmagan tashkilotlar yoki xususiy qurilish firmalaridan buyurtmalar qabul qilishadi. Bugun ko‘plab inshootlar va zamonaviy uy-joylarning katta qismi o‘sha eski qadrdon an’anaga aylangan g‘isht terish usuli bilan qurilmokda. Buyurtmachilar ko‘p holatlarda faqatgina g‘isht bilan emas, balki o‘ziga xos noan’anaviy toshlar (granit, mramor va shu kabilar) bilan ham ishlash qo‘lidan keladigan ustalarni izlashmokda. Bunisini endi ijod deydilar. San’atkorona tosh terish bo‘yicha mutaxassis emin-erkin o‘z shaxsiy biznesini ochishi yoki shu toifadagi buyurtmalar asosida ishlab, shunchaki yaxshigina pul topib yuraverishi ham mumkin. Qisqacha qilib aytadigan bo‘lsak, bu sohada professional karera va ijod uchun perspektiva bor. Agar g‘ishtkori imoratlar devorlarini g‘isht teruvchilar ko‘rishsa, monolit konstruksiyalar ustida esa armaturachi va betonchilar ishlashadi. Armaturachilar va elektrpayvandlovchilar turli sohalarda – mashinasozlik, metallurgiya, kommunal xo‘jalik, temir yo‘l sohasida ham ishlashadi. Lekin ularning juda ham katta qismi, baribir, qurilish sohasida o‘z faoliyatini olib boradi. Metall karkas bo‘yicha qurilayotgan yirik inshoot va bino karkaslari muhandislar tomonidan alohida konstruksiyalardan, armatura hamda boshqa elementlardan ishlangan chizmalar asosida montaj qilinadi, bunda alohida elementlarni elektrpayvandlash usuli bilan batamom birlashtirishga to‘g‘ri keladi. Mana, armaturachilar va elektrpayvandlovchilarning ishi qanchalik mas’uliyatli. E’tiborga loyiq jihatlardan yana biri shundaki, ko‘p hollarda karkasni avval fundament ostida tayyorlab, so‘ngra uni yana va yana yuqoriga ko‘tarish lozim bo‘ladi. Va bu erda elektrpayvandlash ishini o‘zlashtirib olgan montajchi-ko‘taruvchilar ularning o‘rinlarini bosishadi, yoki ularning o‘zlari montajchi-ko‘taruvchilikni o‘rganib olishadi. Bu kasb vakillari qurilayotgan bino karkasiga ko‘tarilishadi va o‘sha erda ishlashadi. YUk iluvchi – strop chilar, montajchi-ko‘taruvchilar va tunukachilar uchun xavfsiz ish sharoiti yaratishlariga to‘g‘ri kelishi sababli, ular bilan chambarchas bog‘liq. YUk iluvchilar erdan yuqorida, turgan joylarida montajchilar va tunukachilarni tez-tez “sug‘urta” qilishadi: ular “sug‘urta” iplarini qo‘llari bilan tortib turishadi. YUk iluvchilar er tagida ham ishlashadi. Ular u erda qazilgan tunnel devorlari turg‘un holatda bo‘lishini ta’minlash maqsadida turli xildagi mahkamlash ishlarini olib borishadi. Bundan tashqari, ularning asosiy ishi ko‘tarish kranlarining harakati bilan bog‘liq. YUk iluvchi turli xildagi qurilish yuklarini ko‘chirishga, shuningdek ko‘tarishga tayyorlaydi. Ko‘tarish krani yoki boshqa bir ko‘tarish qurilmasi yukni ko‘tarishidan oldin, u yuklarni bog‘lab qo‘yadi, ko‘chirilayotgan yukning hajmi va og‘irligiga mos holda, bog‘ich iplarini tanlaydi, shuningdek kran boshqaruvchisiga xabar beradi va yukning ko‘tarilishida, ko‘chirilishida, joylashtirilishida kuzatib turadi. Kran boshqaruvchisi yoki ko‘tarish - qurilish krani mashinistisiz, hech qaysi yirik qurilishni amalga oshirishning mutlaqo iloji yo‘q. Boshqachasiga o‘sha g‘isht teruvchiga g‘ishtni, montajchiga qurilish bloklarini, yoki bo‘lmasa, boshqa mutaxassislarga o‘z ish materiallarini qanday etkazib berish mumkin? Bir tarafdan: kran boshqaruvchisi o‘z kabinasida o‘tirib oladi-yu, qo‘lida pultni ushlagan holda richaglarni boshqaradi, deb o‘ylashingiz mumkin. Lekin hammasi siz o‘ylaganingizdek oson emas. Birorta tajribali kran boshqaruvchisining harakatlarini kuzatgan holda, trenajyorga o‘tiring-da, biror qurilishga tegishli bo‘lgan yukni kerakli balandlikka va kerakli joyga ko‘tarib qo‘yish bo‘yicha mashg‘ulotlarni bajaring. YUz foiz ishonchimiz komil, kompyuter dasturi sizning ishingizni “ikki”ga baholaydi. Mashinist kabinasida kam-kam professional harakatlarni amalga oshirishni boshlash uchun siz shu toifa mutaxassisidan o‘qituvchi sifatida foydalanishingizga to‘g‘ri keladi. Ko‘tarish krani mashinistining xatosi juda qimmatga tushishi va hattoki kimningdir hayotiga yakun yasashi mumkin. YAxshi mashinist bo‘lish uchun esa, o‘zida aniqlik, mas’uliyat, ohistalik xislatlarini va, shuningdek, (bu mutaxassisning ishi monoton va zerikarlirok bo‘lgani uchun odamning uyqusini keltirishi mumkin, mashinistning esa, kranda ishlagan holda, diqqatini susaytirishga haqi yo‘q,) ishdan oldin uxlab olish odatini ham “uyg‘otish” kerak. SHuni aytib o‘tish kerakki, ko‘tarish krani mashinistlari faqatgina qurilishda ishlashmaydi – ular temir yo‘l sohasida ham, sanoat tashkilotlarida ham, metallurgiya va konchilikda ham faoliyat olib borishadi. Aytgancha, bu kasbni ayollar va erkaklar bir xilda o‘zlashtirishlari mumkin. Betonchi armaturachi tomonidan tayyorlangan armatura karkasga beton aralashmasini quyadi, buning natijasida fundament uchun temir-beton asos, monolit binolar uchun tashqi va ichki devorlar yuzaga keladi. Betonchilar maxsus agregatlar yordamida beton aralashmasini tayyorlashadi. Ko‘p hollarda ma’lum bir balandlikda betonlash ishini olib borishga to‘g‘ri keladi, lekin har qaysi malakali betonchini qurilish menejeri maxsus sug‘urtani talab qiladigan sharoitda ishga jalb qilishga haqi yo‘q. SHuning uchun ko‘plab montajchi - baland imoratlar quruvchilar oddiy payvandlash, chilangarlik-montajchilik va armaturachilik kasblaridan tashqari, betonchilikni ham o‘zlashtirib olishadi. |