Oziq-ovqat texnologiyasi
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT




Yo'nalish Kodi
5321000

Kasbiy mutaxassisliklar
Yog‘-moy mahsulotlarini ishlab chiqarish texnik-texnologi, biokimyo va vinochilik mahsulotlari texnik-texnologi, go'sht va go'sht mahsulotlari ishlab chiqarish texnik-texnologi, sut mahsulotlari ishlab chiqarish texnik-texnologi, non, makaron va qandolat mahsulotlarini ishlab chiqarish texnik-texnologi, elevator, un tortish, meva, sabzavot mahsulotlarini saqlash va qayta ishlash bo'yicha texnik-texnolog, pivo va alkogolsiz ichimliklar ishlab chiqarish texnik-texnologi.

Ixtisosliklar
  • O‘rta maxsus (filtrlovchi, kuydiruvchi, valsovkachi, apparatchi, barcha jihozlar operatori, texno-kimyoviy tahlil laboranti) – sanoat kollejlari;
  • Oliy (muhandis-texnolog, texnolog) – muhandislik texnologiyalari institutlari.

Qobiliyatlar
iste’dod talab qilinmaydi; iloji boricha allergiyadan xalos bo‘lish lozim.

Fanlar
kimyo, fizika, matematika, biologiya, ona tili, chet tili, iqtisodiy bilim asoslari, informatika va axborot texnologiyalari.

Mazmuni
  • Oziq-ovqat ishlab chiqarish korxonalarida – retsepturalarni tasdiqlashda va ishlab chiqishda ishtirok etish, texnologik liniyada mahsulot ishlab chiqarish jarayonini va ingradientlar qo‘shishni nazorat qilish, xomashyo sifatini tekshirish, xomashyo sotib olishda ishtirok etish, tayyor mahsulot degustatsiyasi;
  • Oziq-ovqat sanoati ilmiy tekshirish institutlarida – oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishning yangi texnologiyalarini ishlab chiqish, u yoki bu mahsulot uchun normativ (me’yoriy) hujjatlarni ishlab chiqish.

  • Afzalliklar
    ishning turg‘un xarakteri, ish haqining doimiy tarzda oshib borishi, karerada yuqori cho‘qqilarga ko‘tarilish; obro‘li korxonada rahbarlik lavozimida ishlash yoki o‘zining shaxsiy qayta ishlash korxonasini ochish imkoniyatining mavjudligi.

    Kasbiy qiyinchiliklar
    ishning “ertalab-kunduzi-tun” tizimida o‘zgarib borishi; ish jarayonida ba’zi kimyoviy moddalarga nisbatan allergiyaning kelib chiqishi; oziq-ovqat ishlab chiqarishi yaxshi rivojlanmagan yoki kichkina shaharlarda egallangan mutaxassislikka to‘la mos tushadigan ish topish muammosining mavjudligi.

    Batafsil ma`lumot
    Ishlab chiqarishning turli sohalari texnologlari bir-birining o‘rnini qo‘shimcha ma’lumotsiz egallay olishmaydi va har bir mahsulotning ishlab chiqarilishi aniq maxsus bilimlarni talab qiladi, ammo shunga qaramay ishlab chiqarishning har bir yo‘nalishi ko‘p jihatdan bir-biriga o‘xshash. Ular retseptik yoki texnik xususiyatlari bilan emas, balki ish tartibi xarakteri bilan o‘xshashdir.
    Birinchidan, barcha texnologlar ish jarayonida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning retsepturasini ingradientlar qo‘shish bosqichida qattiq nazorat qilishadi. SHuningdek, ular ishlab chiqarishda foydalaniladigan xomashyoni sotib olishni, saqlash jarayonida uning sifatini ham nazorat qilishadi. Tayyor mahsulotni sotuvga chiqarishdan oldin sifatining tekshirilishi esa tabiiy holdir.
    Ikkinchidan, oziq-ovqat ishlab chiqarishning turli yo‘nalishlarida ishlaydigan texnologlar o‘xshash sharoitlarda: ishlab chiqarish uchun shinam binoda turli xil appparatlar bilan, shuningdek, mahsulot ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etayotgan boshqa mutaxassislar bilan birgalikda ish olib borishadi. Ko‘pchilik holatlarda esa almashinib ishlashga ham to‘g‘ri keladi.
    Texnologlar ko‘pincha vaqtlarini havoda hid taratuvchi, o‘ziga xos changlar (un, kakao, shakar... mikrobo‘laklari) hamroh bo‘ladigan mahsulotlar bilan o‘tkazishadi. Zamonaviy texnologik liniyalar shunga o‘xshash holatlarni, iloji boricha, kamaytirish imkonini beradi. Ammo tayyor mahsulotlar saqlanadigan omborda vassexda ishlayotgan odamlarni bu omillar ta’siridan to‘laligicha xalos etib bo‘lmaydi.
    Qandolatchilikssexlaridagi hidlarga chidash oson kechmas ekan. Baliq va go‘shtni qayta ishlashssexlarida qanaqa hidlar tarqalishini tasavvur qiling. Biroq havodagi hidlar – muammolarning faqatgina bittasi, xolos. Texnologda allergiyasi bo‘lsa, yanada yomon. Ammo bu holat faqat texnologgagina emas, balki qishloq xo‘jalik mahsulotlarini qayta ishlashssexlarida faoliyat yurituvchi xodimlarga ham tegishlidir. Hidlarga bo‘lgan allergiya tufayli marketologning, dizaynerlik bo‘limi rassomining va, hattoki o‘z ofisidan hech qayoqqa chiqmaydigan buxgalterning ham ishdan bo‘shalish holatlari kuzatiladi.
    Agar siz, aytaylik, qandolatchilikssexida texnolog bo‘lib ishlashni ko‘zda tutgan bo‘lsangiz, individual allergenlarga tahlil uchun qon topshirsangiz, zarar ko‘rmaysiz. Texnologlik kasbini egallab, tanlagan sohangiz induvidual sabablarga asosan sizga to‘g‘ri kelmasligini tushunib etgandan ko‘ra, qanaqa mahsulotlar o‘zingizda allergiya ko‘zg‘atishini oldindan bilib qo‘ygan ma’qul emasmi?
    Oziq-ovqat ishlab chiqarishning qaysidir yo‘nalishini tanlayotib, qaysi motivlarni nazorat qilish kerak? Avvalambor, bolalik motivlari (“burnimdan chiqquncha shokolad, muzqaymoq, quyultirilgan sut, konfetlar eyman”, – va shu kabi)ni bir chetga surib qo‘yish kerak. Ushbu kasbning asosiy ustunligi – ish joylari tanlovining kengligi, yoshlik davridayoq professional karera qilish imkoniyati va ma’lum miqdorda iqtisodiy tejamkorlikning turg‘unligi. Hamma vaqt mahsulotlar talabi yuqori va boyib ketish uchun etarli narxda pullanadi. Oziq-ovqat sanoati uchun ajratiladigan mablag‘ eng yuqorilaridan biri bo‘lmasa-da, yildan yilga o‘sib bormokda. Bu sohaga qaratilayotgan e’tibor sohaning kelajagi porloq ekanidan dalolat berib turibdi. Ko‘pincha, korxonani boshqara olishga o‘zlarida moyillik sezgan texnologlar shaxsiy bizneslarini yo‘lga qo‘yishadi. Kichik xususiy biznesda alkogolsiz ichimliklar, muzqaymoq, go‘shtdan tayyorlanadigan delikateslar, qandolat mahsulotlari ishlab chiqarishga ruxsat etilgan, va bunday korxonalarda eng yaxshi boshqaruvchilar – texnologlar. Axir, ixtiyoriy loyihada qozonilgan muvaffaqiyat tayyor mahsulotning sifatini tashkil etadi-ku! Kim uni tajribali texnologlardan ham yaxshiroq nazorat qilishi mumkin?!
    Albatta, texnologning ishi kimgadir monoton ko‘rinishi mumkin: amaliy jihatdan qaralganda har kuni faqat bir narsadek tuyuladi. Lekin siz hayotingizda reja tuzishda his-tuyg‘ularga berilmasdan, aql ko‘zi bilan qarasangiz, bu ish – aynan siz uchun!