Mashinasozlik texnologiyasi, mashinasozlik ishlab chiqarish jihozlari va ularni avtomatlashtirish
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT

Yo'nalish Kodi	5320200
Kasbiy mutaxassisliklar	Metallarga ishlov berish mexanigi, mashinasozlik tizimlari va dastgohlik jihozlarini montaj qilish, sozlash, texnik xizmat ko‘rsatish va ta'mirlash mexanigi, avtomatlashtirilgan tizimlarga texnik xizmat ko'rsatish va sozlash mexanigi.
Ixtisosliklar	O‘rta maxsus (keng profilli dastgohchi; avtomatik va yarim avtomatik tizimlar operatori; avtomatik liniyalar va agregatlar sozlovchisi; dasturlashtirilgan dastgohlarni boshqaruvchi operator, tokar, silliqlovchi, frezerlovchi, sanoat mashinalari va jihozlarini ta’mirlovchi chilangar; sanoat jihozlari texnigi; mashinasozlik tizimlari va dastgohlik jihozlari montajchi-sozlovchisi; avtomatlashtirilgan tizimlar mexanigi; sanoat mashina jihozlari chilangar-gidravligi; plastmassa buyumlar ishlab chiqarish mashina va avtomatik liniyalar sozlovchisi, plastmassa quyuvchi) – sanoat, mashinasozlik, politexnik kollejlar; Oliy (mashinasozlik texnologi, issiqlik dvigatellari texnologi, energiya mashinasozligi texnologi, gidravlik mashinalar va pnevmatik tizimlar texnologi, qozonlar, bug‘ kameralari va yonish kameralari texnologi, mashinasozlikda texnologik jarayonlar va tizimlarni avtomatlashtirish texnik-texnologi) – avtomobilsozlik va texnika oliy o‘quv yurtlari.
Qobiliyatlar	qandaydir qobiliyatlar bo‘lishi shart emas, mexanizmlar bilan ishlashga qiziqish, mustahkam sog‘lik, yaxshi ko‘rish qobiliyatiga ega bo‘lish, texnikaga qiziqish, jismoniy chidamlilik.
Fanlar	chizmachilik, matematika, jismoniy tarbiya, mehnat, ona tili, chet tili, informatika va axborot texnologiyalari, “Texnik ijodkorlik” to‘garagidagi mashg‘ulotlar.
Mazmuni	Mashinasozlik korxonalarida – mahsulot ishlab chiqarishning texnologik jarayonini tashkillashtirish; mahsulot sifatiga qo‘yilgan me’yorlarga ko‘ra materiallar va ta’minotdan samarali foydalanishni nazorat qilish; bo‘lg‘usi mashinalarning mexanizmlari, bo‘laklari, detallari tayyorlanadigan stanoklar va boshqa jihozlarni ishlab chiqarish hamda yig‘ishda ishtirok etish; mashinasozlik texnologik jihozlarini qayta sozlashda ishtirok etish; tajribaliroq mutaxassis qo‘l ostida yangicha texnika ob’ektlari va texnologik jarayonlarni o‘zlashtirish, tekshirish ishlarini olib borish.
Afzalliklar	mashinasozlik sohasining bu toifadagi kadrlariga bo‘lgan talabning yuqoriligi; ish haqi va ish tartibining turg‘unligi; mashinasozlikning boshqa yo‘nalishini o‘zlashtirish imkoniyati; o‘zlashtirilgan ko‘nikmalarning uy xo‘jaligida ham foyda berishi.
Kasbiy qiyinchiliklar	ish ko‘p kuch talab qiladi, ko‘p holatlarda uzoq vaqt noqulay holatlarda bo‘lishga to‘g‘ri keladi; xavfsizlik qoidalariga qat’iyan amal qilish talab qilinadi, jiddiy jarohat olish xavfi yuqori.
Batafsil ma`lumot	Eng sodda tokarlik dastgohi qadim zamonlardayoq ma’lum bo‘lgan. XVIII asrda ikki iste’dodli va mohir, buning ustiga turli materiklarda yashovchi ishchilar – rus tokari Andrey Nartov va amerikalik mexanik Genri Modeley bu borada bitta maqsadga erishishdi: o‘sha davrdagi tokarlik dastgohini birinchi klass mashinasiga aylantirishdi. Boshqa barcha metall kesuvchi dastgohlar o‘sha mashinaning turli ko‘rinishlaridir. Zamonaviy dastgohlik parklarini mikroprotsessorli dastgohlar va minikompyuterlarsiz tasavvur qilish mushkul. Bu, bir tomondan, mahsulot sifatining ortishiga sabab bo‘lsa, ikkinchi tomondan, soha mutaxassislari oldiga ham yuqori talablar qo‘ymoqda. Mexanik - dastgohlar, avtomatlar, mashinalar tarkibiga kiradigan alohida mexanizmlarni ishga tayyorlaydi. Uning zimmasiga mexanizmlarning turli qismlaridagi nosozlikni bartaraf etish kiradi. Zamonaviy mexanizm va mashinilarning turli xildagi qismlarini sanashdan naf yo‘q – ular juda ham ko‘p. Lekin darhol bir narsaga urg‘u beramiz: mashinasozlik mexanigi va, aytaylik, transportsozlik sohasidagi mexanik – bular bir sohadagi boshqa-boshqa mutaxassislik emas, biroq har xil kasblar. SHunday ekan, bu kasblarning har ikkisini ham o‘zlashtirish imkoniyati tabiatan mahoratli har bir kishida bor, chunki bu kasblar – bir-biriga “qarindosh”. Lekin, misol uchun, avtomexanik avtomobilning o‘zi bilan ishlasa, mashinasozlikda uning hamkasbi xuddi o‘sha avtomobil uchun ishlab chiqariladigan detallar tayyorlanadigan stanok va texnologik liniyalarga xizmat ko‘rsatadi. Yig‘uvchi chilangar - tayyor qismlar, detallar va bloklardan stanoklarni, mexanizmlarni, avtomat va mashinalarni yig‘ish bilan shug‘ullanadi. U boshi bilan ham, ko‘pincha esa turli xildagi gayka, bolt va boshqa asboblardan foydalangan holda, qo‘li bilan ham ishlashiga to‘g‘ri keladi. Yig‘ish va qismlarga ajratish jarayonini sevish, uzoq vaqt shinamlik darajasi ofislarnikidan ancha past bo‘lgan ishlab chiqarish binolarida bir xil holatda ishlashga tayyor bo‘lish kerak. Maxsus bilimlardan tashqari, mexanikka tegishli bo‘lgan hamma narsa montajchi uchun ham tegishlidir, albatta. Yig‘ish liniyalari operatori - o‘ziga biriktirilgan ishning doimiy nazoratini tashkillashtiradi, unissiklning boshidan boshlab, ishlab chiqarishssikli tugashi bilan tugatadi, mayda nosozliklarni tuzatadi, jiddiy kamchiliklarni bartaraf etish uchun esa sozlovchilarni chaqiradi. Bu toifadagi mutaxassis ta’minot qanday ishlashini bilishi, tashqi belgilaridan uning texnik holatiga baho bera olishi kerak. Lekin u tizimni va detallarni tushunishi shart emas. SHuning uchun maktab yoshida qandaydir texnikaning ta’miri yoki montaji bilan shug‘ullanmagan yigit - qizlar ham bu kasbda muvaffaqiyatli faoliyat olib borishi mumkin. Sozlovchi – qayta yig‘ilgan va ishlayotgan texnik ta’minotni ta’mirlovchi mutaxassis. Mexanik va sozlovchilar nafaqatssexlarning tajribali mutaxassislariga, balki yirik tashkilotlarning etakchi muhandislariga ham aylanishlari mumkin. Albatta, mexanik yoki sozlovchi muhandis bo‘lishi uchun to‘g‘ri keladigan oliy o‘quv yurtini tamomlagan bo‘lishi kerak. Sozlovchi ishining mazmun-mohiyati qanday bo‘lsa, mexanikda ham deyarli shunday, qolaversa, o‘quv yurtlarida mexanik va sozlovchilarni bitta kasb vakillari sifatida tayyorlashadi.