Geodeziya, kartografiya va kadastr
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT

Yo'nalish Kodi	5311500
Kasbiy mutaxassisliklar	Er tuzuvchi va geodeziya ishlari texnigi, kartografiya ishlari texnigi, kadastr ishi texnigi.
Ixtisosliklar	O‘rta maxsus (texnik-geodezist, kichik topograf, er tuzuvchi topograf, erlarni loyihalovchi, aerofotogeodezist-texnik; texnik-kartograf, texnik aerofotogrammetrist; suv resurslari inventarizatori, er resurslari inventarizatori, ko‘chmas mulk inventarizatori, kichik topograf) – qurilish, politexnika, qishloq xo‘jaligi kollejlari; Oliy (geodezist, kadastr ishi mutaxassisi) – arxitektura va qurilish, muhandislik texnologiyalari institutlari, qishloq xo‘jaligi oliy o‘quv yurtlari.
Qobiliyatlar	aniq fanlarga nisbatan qobiliyat, kuzatuvchanlik, ko‘z bilan chamalay olish, ohistalik, mas’uliyat, jismoniy chidamlilik, rivojlangan fikrlash qobiliyati, keng tasavvur, qo‘l harakatlarining yaxshi koordinatsiyasi, chiqishimlilik.
Fanlar	matematika, fizika, geografiya, ona tili, chet tili, chizmachilik, informatika va axborot texnologiyalari, “Texnik ijodkorlik” to‘garagidagi mashg‘ulotlar.
Mazmuni	Geodeziya va kadastr xizmatida – er va boshqa ko‘chmas mulk ob’ektlarini baholash, ro‘yxatdan o‘tkazish va hisobga olish, shahar, tumanlar hududini kadastr s’yomka qilish, er-joylardan foydalanish bo‘yicha Davlat nazoratini olib borish, er-joy, er-joy va ko‘chmas mulk ustida olib boriladigan ishlar monitoringini yuritish; topografik va kadastr s’yomkalarini bajarish; er-joylarning miqdoriy va sifat jihatlarining ularga doir huquqiy hujjatlarga mosligini aniqlash uchun topografo-geodezik ishlarni amalga oshirish; er-joylarning chegaralarini joyida o‘lchash, ularning koordinat nuqtalarini aniqlash va mustahkamlash; er-joyga egalik qilish huquqini tasdiqlovchi zarur hujjatlarni tayyorlash; er mulkka egalik qilish, foydalanish va arendaga berishning huquqiy asoslarini aniqlash hamda guvohnomalarni berish; er-joy va boshqa ko‘chmas mulk masalalari bo‘yicha nizoli holatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha ma’lumotlarni tayyorlash.
Afzalliklar	deyarli raqobatsiz ish o‘rni, turg‘un ish haqi, karerada ko‘tarilish imkoniyati.
Kasbiy qiyinchiliklar	aqlan va jismonan toliqtiradigan ish, tez-tez nizoli holatlarga duch kelish va asabiy zo‘riqish, ob-havodan qat’i nazar, ko‘pincha, ochiq muhitda ishlash.
Batafsil ma`lumot	Geodeziya bir tomondan, er shakli va o‘lchamlarini o‘rganadigan, ikkinchi tomondan esa er sathining biror kichik qismini o‘rganadigan fan ( ya’ni topografiya) hisoblanadi. Geodezist, oddiy qilib aytganda, geodeziya asboblari orqali geodeziyaga oid o‘lchashlarni olib boruvchi mutaxassis. Kartograf – qog‘oz va elektron xaritalarni tuzish bilan shug‘ullanadigan mutaxassis. U xaritalar tuzish uchun ma’lumotni erdagi s’yomka, aeros’yomka, kosmik fotos’yomka yordamida oladi. Erdagi s’yomkani topograflar va geodezistlar nivelir va teodolit yordamida olib borishadi. Qo‘lga kiritilgan ma’lumotlarga ko‘ra xaritalar uchun bitta asos tayyorlanadi. Zamonaviy kartograflar o‘z ish jarayonlarida geoinformatsion, ya’ni er to‘g‘risidagi ma’lumotlar tizimidan foydalanishadi. Hozirda onlayn tartibda er yuzininng turli hududlarini ko‘rish imkonini beradigan interfaol xaritalar juda ham ommabop. Ba’zi onlayn xaritalar real vaqt tartibida u yoki bu joydagi voqealar rivojini kuzatish imkonini beradi. Masalan, YAndeks xaritalari shahar va ko‘chalarda o‘rnatilgan videokameralardan suratga olinadigan videotasvirlarni namoyish etishadi. Kadastr va kadastr ishlari tushunchalari hali Qadimgi Misr davridayoq paydo bo‘la boshlagan. O‘shanda joyning chegaralari va ularning maydonlarini o‘lchash kadastr ishlariga kirgan. Bundan ikkita maqsad bo‘lgan: er to‘g‘risidagi hisob-kitob ishlarini olib borish va er uchun soliqlarni undirish. O‘rta asrlarda kadastr s’yomkalari va kadastr olib borishning mazmuni deyarli o‘zgargani yo‘q – erlar s’yomkasi chiziqli bo‘lib qoldi va arqon hamda jezl (aniq o‘lchamli hassa) yordamida olib borilgan, geometrik bilim va hisob-kitoblar kam ishlatilgan. 1718 yildan boshlab, Rim kadastri namunasidan foydalanib, Djovanni Djakomo Marioni ilmiy usullarni qo‘llash asosida birinchi kadastrni ishlab chiqdi. Triangulyasiya va poligonometrik tarmoqlar usulini qo‘llab, joy chegaralarini aniqlashni kiritdi. Bu kadastr 1760 yil 1 yanvardan boshlab asosan Evropa mamlakatlarida namuna sifatida kuchga kirgan. Kadastr ishi texnigi faoliyatining maqsadi – er va boshqa ko‘chmas mulk ob’ektlarini baholash, ro‘yxatdan o‘tkazish va hisobga olish, shahar, tumanlar hududini kadastr s’yomka qilishdan iborat. SHuningdek, geoinformatsion va kadastr tizimlarini yaratish, ularni ishga tushirish, aholi punktlarida er-joylardan foydalanish bo‘yicha Davlat nazoratini olib borish, er-joy, er-joy va ko‘chmas mulk ustida olib boriladigan ishlar monitoringini amalga oshirish vazifalari ham ushbu kasb egalariga tegishli. Har qanday sohada bo‘lgani kabi, kadastr ishi xodimlari ham, o‘z faoliyatlarida zarur bilim va malakalarga tayanishadi, albatta. Agar sizni ushbu soha qiziqtirib qolgan bo‘lsa, shu kasbning egasi bo‘lishni istasangiz, quyidagi bilimlarni o‘zlashtirishingiz zarur: geodeziya, geologiya, topografiya, kartografiya, fotogrammetriya asoslari, geografiya, matematika; topografik kartalarni tuzish va aerofototasvirlarni deshifrovka qilish, ya’ni ochib o‘qishning fotogrammetrik usullari; kartografik chizmalar va kompyuter grafikasini tayyorlash; maxsus dasturiy ta’minot, kartografik ishlar texnologiyasi; topografik, geodezik va boshqa kuzatuv ishlarining mazmuni; raqamli yoki an’anaviy tartibda kadastr ma’lumotlarni to‘plash, saqlash va yangilash; er-mulk munosabatlariga doir nizom, qoida, qonunlar va ularga amal qilinishini nazorat qilish usullari; tuman, shahar, aholi punktlari er-kadastr ma’lumotlariga oid arxivni yuritish, ular yuzasidan inventarizatsiya o‘tkazish, iste’molchilarni kadastr ma’lumotlari bilan ta’minlash; Joy chegaralarini tasdiqlangan belgilar bilan mustahkamlash, erga egalik qilish yoki undan foydalanish huquqini beruvchi hujjatlarni egalariga topshirish; Sohaga doir huquqiy-me’yoriy hujjatlar. Xo‘sh, bu bilimlarni egallash qo‘lingizdan keladimi? Nazariy bilimlarni amalda qo‘llay olish-chi? Xushmuomalalikni ham eplay olasizmi? “Ha” bo‘lsa, bu - aynan sizning kasbingiz.