Energetika
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT

Yo'nalish Kodi	5310100
Kasbiy mutaxassisliklar	Issiqlik elektrostansiyalari va qozonxonalarga xizmat ko'rsatish bo'yicha mexanik, gidroelektrostansiyalarga xizmat ko'rsatish mexanigi, bug' qurilmalariga xizmat ko'rsatish mexanigi, elektr stansiyalari va elektr tarmoqlari uskunalariga xizmat ko'rsatish, ta'mirlash va montaj qilish bo'yicha elektromontyor.
Ixtisosliklar	O‘rta maxsus (issiqlik energetik jihozlari va qozonxona qurilmalar operatori, bug‘ turbinalari bilan boshqariladigan markaziy issiqlik jihozlari mashinisti, qozonxona kimyoviy laboranti, muqobil va noan’anaviy energiya manbalari qurilmalariga xizmat ko‘rsatish texnigi, issiqlik mexanikasi bo‘yicha elektromontyor, gidroelektrostansiyalar jihozlari operatori, xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash chilangari, bug‘-gaz qurilmalari operatori va kimyoviy laboranti elektr tarmoqlari va jihozlariga xizmat ko‘rsatish elektromontyori, rele himoyasi va elektr o‘lchov asboblari elektromontyori, elektr tarmoqlarida avtomatlashtirilgan tizimlar nazoratchisi va elektr energiyasini hisobga olish operatori) – politexnika va sanoat kollejlari; Oliy (muhandis-texnolog, muhandis-texnik, muhandis-mexanik) – muhandislik va texnologiya, texnika oliy o‘quv yurtlari..
Qobiliyatlar	o‘ziga xos qobiliyat talab qilinmaydi, lekin mantiqiy fikrlashga ega bo‘lish va topshirilgan ishni bajarish uchun mas’uliyat tuyg‘usini his qila olish, fizika, matematika, kimyo bilan “oshna” bo‘lish maqsadga muvofiq; mustahkam sog‘likka ega bo‘lish va surunkali kasalliklardan xalos bo‘lish shart.
Fanlar	matematika, fizika, informatika, kimyo, biologiya, chizmachilik, jismoniy tarbiya, iqtisodiy bilim asoslari, ona tili, chet tillari.
Mazmuni	Issiqlik elektrostansiyalarida – qozonxonalarga xizmat ko‘rsatish, markaziy issiqlik jihozlari mashinisti, jihozlarni ta’mirlash; Tanlangan mutaxassislik elektrostansiyalarida, qo‘lga kiritilgan mutaxassislik bilan mos holda energoblok yoki stansiya qurilishi – ish stansiyalaridagi barcha jihozlarning ishini nazorat qilish va o‘z vaqtida zarur ta’mirlash ishlarini o‘tkazish; Konstruktorlik byurolari va energetika ilmiy tekshirish institutlarida – birlashgan va avtonom elektroenergetik tizimlar uchun yangi texnikalarni loyihalashtirish, tayyorlash va ishlab chiqishda ishtirok etish.
Afzalliklar	yuqori va turg‘un ish haqi; sanatoriyada davolanish imtiyozlari va ta’tillar (IES ishchilari uchun); xizmat joyidan turar joy qo‘lga kiritish imkoniyati.
Kasbiy qiyinchiliklar	ishga kirish imkoniyati yuqori emas; ruhan va jismonan toliqtiradigan ish; ishning sog‘likka zararli ta’siri.
Batafsil ma`lumot	Ixtiyoriy elektrostansiyada muvaffaqiyatli ishlash uchun mustahkam sog‘likka ega bo‘lish maqsadga muvofiq. Ma’lumot darajasi, ish yo‘nalishi va stansiya ixtisosligidan qat’i nazar, elektrostansiyaning ixtiyoriy mutaxassisi uchun maktab partasidayoq o‘zida elektrosxemalar va tushunish qiyin bo‘lgan turli xildagi agregatlarga bo‘lgan qiziqishning namoyon bo‘lishi juda muhim. Albatta, chilangar-ta’mirlovchi va elektrik arsenalidagi turli xildagi gayka kalitlari, buralma ochqichlar hamda boshqa asboblar bilan ishlashni yaxshi o‘rganish ham talab qilinadi. Lekin, bu qaysidir stansiya ishchilari o‘zlarining butun navbatchilik vaqtlarida nimalarnidir ta’mirlash, yig‘ish yoki qismlarga ajratish bilan band bo‘lishadi, degani emas. CHunki, ishlayotgan agregatlar to‘xtovsiz faoliyat olib borishi har qanday stansiya uchun ham yaxshi. Ularni odatda rejalashtirilgan tartibda ta’mirlashadi. Ta’mirlash jarayoni ishdan chiqqan agregatni “qutqarishdan” ko‘ra ko‘proq profilaktika maqsadida amalga oshiriladi va hech qaysi stansiya shunchaki ermak uchun profilaktika ishlarini amalga oshirmaydi. Aslida, portlashlar, konstruksiyalarning barbod bo‘lishi, gidrostansiyalardagi to‘g‘onlar orqali suv quyilishi – butun dunyo bo‘yicha kamdan kam hollarda yuz beradigan voqealar. Issiqlik elektrotsentral lari va issiqlik elektrostansiyalarida noxush holatlar biroz ko‘proq sodir bo‘ladi (lekin, xuddi CHernobildagi yoki YAponiyadagi AES kabi, bu haqda yillar davomida gapiriladigan darajada emas). Zamonaviy atom stansiyalarida radioaktiv moddalarning to‘kilib ketish yoki reaktor hududida portlash xavfi bilan tahdid soluvchi qandaydir noxush holatlar yuz berishi ehtimoldan yiroq. CHernobil fojiasidan qo‘rquvga tushgan, o‘z mamlakatlari hududida atom stansiyalari bor davlat rahbarlari ushbu stansiyalarda xavfsizlikni maksimal darajaga ko‘tarish uchun bor imkoniyatlarini ishga solishyapti. Aynan shuning uchun ham atom stansiyalariga, hattoki oddiy posbon ham qat’iy tartibdagi tanlov asosida ishga qabul qilinadi. Boshqa stansiyalarda esa vaziyat oddiyroq. Lekin bir narsani darhol payqaymiz: elektrostansiyalar ishchilariga qo‘yilgan talab, ular amal qiladigan tartib xuddi harbiy xizmatdagiga o‘xshab ketadi. Axir, ixtiyoriy elektrostansiya – yaqin hududlarda joylashgan aholi punktlari uchun shunchaki xavfli ob’ektgina emas. SHunday bo‘lsa ham qo‘rquvga o‘rin yo‘q. SHunchaki, ixtiyoriy elektrostansiyaga ishga kirmoqchi bo‘lgan shaxs navbatchilik vaqtida zimmasiga qanday katta mas’uliyat yuklanayotganligini yodda tutsa, olam - guliston. Agar bu sohada ishga joylashish istiqbollari haqida gapiradigan bo‘lsak, bu erda ko‘p narsa, birinchidan, siz istiqomat qilayotgan shahar yaqinida elektrostansiya borligiga va, agar bo‘lsa, u qaysi ixtisoslikda ekanligiga, u erda sizga mos keladigan bo‘sh ish o‘rni topilsa, sizning o‘sha stansiyada ishlash uchun boshqa joyga ko‘chib o‘tish istagingizga, ikkinchidan esa, (bu omil har bir soha vakillariga tegishli) siz ayni ishga kirishga tayyor bo‘lgan davringizda kadrlar holatiga bog‘liq. YAxshisi, energetika o‘quv yurtini tamomlaganingizdan so‘ng elektrostansiyada ishlash uchun qaysi hududlarga ko‘chib o‘tishingiz mumkinligini aniqlab, so‘ng esa o‘sha hududda qanday elektrostansiyalar faoliyat olib borayotganligi va bu tashkilotlarning kadrlar bo‘limi bilan bog‘lanib, u erda qanday tartib-qoidalar xukm surayotgani haqida ma’lumot to‘plagan ma’qul. Bunday hatti-harakatlar siz uchun foydali bo‘lishi mumkin. Axir, elektrostansiyalar har kuni tashkil qilinavermaydi. Ularning soni sekin o‘sadi va ishga joylashish muammolari shunga yarasha bo‘ladi. Muvaffaqiyat!