Grafika
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT



Yo'nalish Kodi		 5150000

Kasbiy mutaxassisliklar		dastgohli rangtasvir rassomi, mahobatli rangtasvir rassomi, qayta tiklash rassomi, teatr liboslari san’ati rassomi, grimchi-pastejyor, teatr san’ati butafori rassomi, teatr bezak rangtasvir san’ati rassomi, kino va televidenie rassomi, amaliy grafika rassomi, lakli miniatyura rassomi

Ixtisosliklar
  • O‘rta maxsus (dastgohli rangtasvir rassomi, mahobatli rangtasvir rassomi, rangtasvir asarlarini qayta tiklash rassomi, san’at asarlarini saqlovchi xodim, liboslar rassomi, tasviriy san’at studiyasi rahbari, grimchi, teatr san’ati butafori rassomi, teatr rangtasvir bezagi rassomi, kino va televidenie rassomi, amaliy grafika rasomi, kitoblar grafikasi rassomi, miniatyura rassomi, tasviriy san’at to‘garagi rahbari) – madaniyat va san’at kollejlari;
  • Oliy (rassom, kompyuter va multfilmlar multiplikatsion rassomi, kino va telefilmlar rassomi, grafika, dastgoh va kitob grafikasi) – madaniyat va san’at institutlari, badiiy sa’nat oliy o‘quv yurtlari, teatr va rassomchilik institutlari.

Qobiliyatlar		tasviriy san’atga bo‘lgan ishtiyoq, keng tasavvur, ijodiy qobiliyatlar.

Fanlar		rangtasvir, grafika, applikatsiya, fotosan’at, tasviriy san’at, ona tili va adabiyot, tarix, san’at tarixi, estetika, chet tillari, informatika va axborot texnologiyalari.

Mazmuni
  • Rassomlik ustaxonalarida – janrli kartinalar natyurmortlar, portretlar, mualliflik va jamoaviy rasmlarni yaratish, rasmlarni qayta ishlash;
  • Teatr va kinostudiyalarda – teatr pesalari va filmlar uchun dekoratsiyalarni tayyorlash;
  • Multfilm studiyalari va nashriyotlar bilan shtatdan tashqari hamkorlikda – multiplikatni yaratishda ishtirok etish, kitob va jurnallar uchun original illyustratsiyalarni, shuningdek, reklama firmalari uchun kompozitsiya va obrazlar yaratish;
  • Diniy tashkilotlar bilan hamkorlikda – masjid devorlariga naqshlar chizish va qayta ishlash;
  • Suvenir ustaxonalarida – milliy hunarmandchilik buyum va mahsulotlariga bezak berish;
  • Turli xildagi xizmat ko‘rsatish va madaniyat tashkilotlarida – plakat va e’lonlarga bezak berish, vitrina va devorlarga naqsh chizish;
  • Nashriyotlarda – kitoblar grafigi faoliyati;
  • Umumta’lim maktablari, tasviriy san’at studiyalari, rassomlik, san’at maktab va kollejlarida – tasviriy san’at to‘garagi rahbari, o‘qituvchilik faoliyati.

    • Afzalliklar    		ijod zavqi; erkin grafik bo‘yicha ishlash imkoniyati.

    Kasbiy qiyinchiliklar    		ijodiy inqirozlar ehtimoli; ko‘z va qo‘llarning jismoniy sog‘ligiga to‘liq qaramlik; bo‘yoqlar hidining nafas olish organlariga salbiy ta’siri; kafolatlanmagan ish haqi.

    Batafsil ma`lumot    		Rassomlarning ishi ko‘zga ko‘rinib turgan mashg‘ulotlar turiga kiradi. Ixtiyoriy insonga rassom nima bilan shug‘ullanishi ochiq oydin ma’lum. Bu kasbda eng ravshani shuki, rassom bo‘lib tug‘ilgan insonni qo‘lidan etaklashning umuman keragi yo‘q: u ertami kechmi baribir san’at maktabi va kollejiga, so‘ngra esa oliy o‘quv yurtiga boradi.
    Tabiat va hayotdagi nafislik, go‘zallik sirlarini rangtasvir san’ati darajasida boshqa biror-bir soha ochib bera olish imkoniyatiga ega emas.
    Albatta, qalam yoki bo‘yoq bilan ajoyib chiza oladigan haydovchi yoki jismoniy tarbiya o‘qituvchilari ham bor, hattoki maktabning fizika o‘qituvchisi ajoyib tasviriy san’at asarlarini yaratgani ham ma’lum. Ha, ozmi ko‘pmi, chidasa bo‘ladigan darajada mo‘yqalam ishlata oladigan insonlar dunyoda etarli darajada ko‘p. Lekin, yaxshiyamki, o‘n millionlab insonlar qo‘shiq aytishsa-da, o‘n minglab insonlargina professional musiqachi bo‘lishadi.
    Professionalizm havaskorlikdan nafaqat maktab va mahoratning chuqurligi bilan, balki faoliyatning aynan shu yo‘nalishida ishlashga nisbatan chin dildan xohish borligi bilan ajralib turadi. Qobiliyatli rassom ijodga vujudini beradi va unga hayotining eng yaxshi yillarini baxsh etishga tayyor.
    Agar sizda rassomlik qobiliyati va rasm chizishga ishtiyoq zo‘r bo‘lsa, albatta sizdan yaxshi rassom chiqadi. Buning uchun rangtasvir san’ati haqida nazariy bilimlarga ega bo‘lish; rangshunoslik va rangtasvir texnologiyasi; rangtasvirda ishlatiladigan materiallar va asbob-uskunalar, qurollarni tayyorlash va ulardan foydalanish yo‘l-yo‘riqlari; suvbo‘yoq, guash, moybo‘yoqda rasm ishlash qoidalari va bosqichlari, shakl berish, xarakterni topish yo‘llari; rangtasvirda tasvirning chiziqli va havoyi perspektivasi; ranglar spektri; xomaki rasmlar ishlash, eskizlar asosida kompozitsiyalar tuzish kabilarni puxta o‘zlashtirish lozim.
    Unutmasligingiz kerakki, tasviriy san’atning barcha turlarining asosi qalam-tasvir hisoblanadi. Oddiy geometrik shakllardan tortib, harakatdagi odam, hayvonlar, hamda tabiatning turli ko‘rinishlarigacha bo‘lgan jarayonlarni avvalambor, qalamtasvirda ishlab bilish kerak. Bundan tashqari kitob, gazeta, jurnal bezash, muqovalash va boshqa grafik ishlarni bajara olish malakalariga ega bo‘lish lozim. XVIIIdan boshlab “qalamtasvir” chiziqlar yordamida obraz yaratish sifatida tasvirni belgilovchi atama hisoblanib, barcha san’at turlaridagi buyumlarning shakli, o‘lchami, tuzilishi va xarakterini belgilab beruvchi muhim xususiyatlari bilan tanishtiradi.
    Olimlardan biri: “Tasvirlash – bu kuzatish, yaratish, ixtiro qilish demakdir”, – deb bejiz aytishmagan.
    “Qalamtasvir bu rangtasvir, haykaltaroshlik, me’morchilikning eng yuqori nuqtasi va barcha fanlarning ildizi va manbaidir.” Ushbu so‘zlar 500 yil oldin buyuk Mikelandjelo Vuanorotti tomonidan aytilganiga qaramasdan, hozir ham o‘z qimmatini yo‘qotmagan va isbotini topmoqda.
    Rangtasvir asosan ikki turga bo‘linadi: dastgohli rangtasvir va mahobatli rangtasvir. Bu rassomlar faoliyatini ta’riflash yoki chegaralashning mutloq iloji yo‘q. Barcha ijodiy kasblarda bo‘lgani singari, bu san’at uchun ham makon va zamon chegarasi mavjud emas.
    Siz agar rangtasvir sohasiga qadam qo‘ysangiz, qayta tiklash rassomi, teatr liboslar san’ati rassomi, mahobatli bezak san’ati rassomi, kino va televidenie san’ati rassomi sifatida ijod qilishingiz hamda tasviriy san’at studiyalarida rassomlik va rahbarlik faoliyati bilan ham shug‘ullanishingiz mumkin.
    Qayta tiklash rassomlari rangtasvir asarlarini qayta tiklash, ya’ni restavratsiya qilish bilan shug‘ullanishadi. Mumtoz va shoh asarlarni qayta tiklash esa har kimga ham nasib etavermaydi. Bu kasbning o‘ziga xos qiyinchiliklari ko‘p, ularga qo‘yiladigan talablar va, albatta, nufuzi ham juda yuqori. Omad kelsa, siz uchun dunyodagi mashhur ermitajlar va muzeylarning eshiklari ochilishi ham mumkin. SHuningdek, san’at asarlarini saqlovchi xodim sifatida ham ishlashingiz mumkin. Bunda har bir asar ishlangan material hamda bo‘yoqlarning kimyoviy va fizik xususiyatlarini, ularni tashqi ta’sirlardan himoyalash usullarini yaxshi bilish muhim.
    Teatr liboslari san’ati va teatr san’ati rassomining ijodiy faoliyati hammamizga yaxshi tanish. Teatr aktyorlarining liboslari, ularning tashqi ko‘rinishi, grimidan tortib teatr sahnalarining bezatilishigacha bo‘lgan vazifalarni ushbu kasb egalari bajarishadi. Teatrning muvaffaqiyatli chiqishi, bir tomondan, aktyorlar mahoratiga bog‘liq bo‘lsa, ikkinchi tomondan rassom-bezatuvchi va grimchilar mahoratiga ham bog‘liq. Bezatuvchiining ishi nisbatan sokinroq, ammo haqiqiy rassom ijodiy fantaziyaga bog‘liq bo‘lmagan ishdan rohatlanishi qiyin.
    Qanday turdagi rassom bo‘lishdan qat’i nazar, avvalambor, tabiatshunoslik, matematika va anatomiyani zo‘r bilishingiz kerak. Ana shundagina, ko‘zlagan maqsadingizga erishishingiz mumkin.
    Achchiq bo‘lsa-da, yana bir haqiqatni aytish joiz: ko‘plab rassomlar, juda kichik daromadlar evaziga yashagan holda, uzoq vaqtlar davomida buyurtmasiz o‘tirishadi. Nihoyat, qachon buyurtma olishganda, uni haqiqiy ijodga xos bo‘lmagan tezlikda bajarishga to‘g‘ri keladi. Bunday ishdan esa haqiqiy asarlar dunyoga kelmaydi va ijoddan zavqlanish hissi ham bo‘lmaydi.
    Rassom uchun eng muhimi – keng tasavvur, boy fantaziya, o‘tkir nigoh, mohir qo‘l, tinimsiz mehnat va matonat.
    Rassom bo‘lish kerakmi, yo‘qmi, buni tanlash – ixtiyoringizda. Lekin siz tabiatan rassom bo‘lsangiz, bundan hech qayoqqa qochib qutula olmaysiz.