Ekskursovod
KASBI HAQIDA BATAFSIL MA`LUMOT



Yo'nalish Kodi		 3610300

Kasbiy mutaxassisliklar		Ekskursovod

Ixtisosliklar
  • O‘rta maxsus – (ekskursovod) turizm kollejlari;
  • Oliy (ekskursovod-gid) – ijtimoiy gumanitar soha bo‘yicha oliy ma’lumot.

Qobiliyatlar		pedagogik va aktyorlik mahoratlarining uyg‘unligi; auditoriyani boshqarish qobiliyati; uning e’tiborini jalb qila olish; rivojlangan og‘zaki nutq; hozirlik ko‘rilmagan auditoriya uchun ma’lumot materialini etkazib bera olish; detallarga nisbatan yaxshi xotira.

Fanlar		ona tili va adabiyot, chet tillari, tarix, geografiya, informatika va axborot texnologiyalari, ritorika(notiqlik san’ati), estetika, psixologiya.

Mazmuni
  • Ekskursiya byurolari va turistik firmalarda, muzeylarda, dam olish uylari va klublarida,”Barkamol avlod” markazlari va madaniyat markazlarida – o‘tkaziladigan ekskursiya mavzusi bo‘yicha ma’lumotlarni to‘plash, ekskursiya matnlarini yozish va unga qo‘shimchalar kiritish, ekskursiyalarni o‘tkazish, ekskursiya ishtirokchilari savollariga javob berish.

    • Afzalliklar    		ko‘p sonli insonlar diqqat markazida bo‘lish; o‘z bilim manbaini doimiy tarzda to‘ldirib borish; turli shahar va mamlakatlarga sayohat qilish imkoniyati.

    Kasbiy qiyinchiliklar    		hamma vaqt ham mehnatga yarasha haq berilmaydi; hamma vaqt ham tinglovchilarning e’tiborini jalb qila olish nasib etmaydi.

    Batafsil ma`lumot    		Agar siz tashkillashtirilgan guruh bilan qandaydir ekskursiyaga chiqqan bo‘lsangiz, gid-ekskursovod ishining mohiyati sizga yaxshi tanish.
    Gid-ekskursovod – ekskursiya ishtirokchilarini ular uchun qiziqish tug‘diradigan ob’ektlar bilan tanishtirish bo‘yicha mutaxassis va hamma vaqt ham bu – madaniy yodgorlik bo‘lavermaydi. Ekskursiya, masalan, qandolatchilik fabrikasiga uyushtirilgan bo‘lishi mumkin. Biroq ekskursiyadan maqsad o‘sha-o‘sha – ekskursantlarning dunyoqarashini boyitish, bunday holatda esa (ya’ni qandolat fabrikasiga uyushtirilgan ekskursiyada) – ularga qandolat mahsulotlari qanday sharoitlarda, qanday muhitda va qay tartibda tayyorlanishini ko‘rsatish. Ekskursiyalar biror-bir mashhur inson yoki muhim tarixiy voqea bilan bog‘liq bo‘lgan qandaydir qiziqarli joylarga ham uyushtirilishi mumkin. Ekskursantlar qaerga borishmasin, ular kimdir o‘zlari uchun tushunarli va qiziqarli shaklda bilimlaridan ulashishini xohlashadi.
    Demak, birinchidan, ekskursovod, ilmiy-ma’rifiy muhitda (aytishganidek, ekskursovod – birinchi navbatda - ma’rifatchi) o‘tkaziladigan ekskursiya mavzusini yaxshi bilishi, buning uchun nafaqat chuqur bilimga ega bo‘lishi, balki doimiy tarzda o‘z ma’lumotlar omborini boyitib borishi lozim. Agar siz bitta matnni qayta va qayta takrorlayversangiz bu, birinchidan, o‘zingizning joningizga tegib ketadi. YAxshi ekskursovod bilib olganlari haqida boshqalarga gapirib berish xohishi bilan “yonishi” kerak.
    Ekskursovod o‘zining bir mavzudagi hikoyalarini, yangi ma’lumotlar bilan to‘ldirib borgan holda, ko‘p marotaba qayta va qayta takrorlashiga to‘g‘ri keladi, bu esa nutq apparatini juda ham toliqtirib yuboradi. Bu nima ekanligini tasavvur qilayapsizmi? O‘zingiz uchun qiziqarli matnni, har bitta so‘zni aniq talaffuz qilgan holda, baland ovozda o‘qib ko‘ring. Ekskursiya odatda yarim soatdan kam vaqt davom etmaydi, shunday ekan, juda ham qisqa davr ichida og‘zaki nutq sizni qanchalik toliqtirishini bilib olasiz.
    Nutq bardoshliligi – bu gid-ekskursovod uchun ikkinchi (tartib bo‘yicha, ahamiyati bo‘yicha emas) sifat. Uchinchisi – nafaqat osonlik bilan bayon qila olish, balki o‘z hikoyasi bilan, hatto quloq solmaydigan tinglovchilarning e’tiborini jalb qilish mahorati. Qo‘shimchasiga, chiqishimli bo‘lish, har xil insonlar guruhlari bilan muloqotdan charchash u yoqda tursin, zavq ola bilish ham kerak. Bundan tashqari, gid-ekskursovoddan insonlar juda ham yuqori darajadagi nutq madaniyati va eruditsiyani kutishadi. SHuning uchun ham:
    “Ishonch bilan gapir, ana shunda so‘z ham, tinglovchilarni mahliyo etish ham o‘z-o‘zidan kela qoladi”. (I.Gyote)
    Xalqaro marshrut yoki chet ellik sayyohlar guruhlari sari yo‘nalishni xohlovchi gidlar chet tillarini juda yaxshi bilishlari lozim. Hozirda mamlakatimizda bu kasb juda ham nufuzli hisoblanadi va ixtiyoriy xohlovchilar bu kasbga kirib kela olishmaydi – gid-ekskursovod litsenziyasiga ega bo‘lish shart.
    Keyingi paytlarda ekoturizmni rivojlantirishga davlat tomonidan katta ahamiyat berilmoqda. Haqiqatan ham, mamlakatimizning o‘ziga xos tabiati, o‘simlik va hayvonot olami, dalalarimizda etishtirilayotgan meva, sabzavotlar chet ellik sayyohlar “ishtaha”sini yanada ochib yuborayotgani sir emas. Lekin mustahkam sog‘liq, jismoniy tayyorgarlik va yuqori ish qobiliyatisiz bu sohada omad quchishning iloji yo‘q.CHang‘ichi, velosipedchi, baydarkachi, chavandozlar guruhlari bilan yuradigan gid-sportsmenlar ham yo‘q emas. Ekskursiyalarni vertolyot yoki dirijabl bortidan olib boradiganlar ham bor.
    YOdda tuting: agar siz, haqiqatan ham, bu kasbga layoqatli bo‘lsangiz, sizni hech narsa yo‘ldan qaytara olmaydi va har qadamingizda o‘zingizda ekskursovod uchun kerakli bo‘lgan sifatlarni yarata borasiz, bu bilan yonma- yon ravishda yaxshi ma’lumotga ega bo‘lib, uni maxsus “Ekskursiya ishi” kurslari bilan to‘ldirib borasiz. SHunda sizda hammasi o‘ngidan keladi. Oq yo‘l, ishingiz xayrli bo‘lsin!