 Yo'nalish Kodi | 5610300 |
 Kasbiy mutaxassisliklar | Turistik xizmatlar tashkilotchisi. |
 Ixtisosliklar |
|
 Qobiliyatlar | tashkilotchilik xususiyatlari; yuqori chidamlilik; chiqishimlilik, xushmuomalalik, ustamonlik; rivojlangan nutq; yaxshi xotira. |
 Fanlar | ona tili va adabiyot, chet tillari, tarix, geografiya, nutq madaniyati, iqtisodiyot, estetika, psixologiya, menejment asoslari. |
 Mazmuni | |
 Afzalliklar | ijodiy, o‘ziga jalb qiladigan ish; safarlarga chiqish imkoniyati. |
 Kasbiy qiyinchiliklar | hamma vaqt xam yaxshi ish haqi to‘lanmasligi; ish o‘rinlari uchun yuqori raqobat. |
 Batafsil ma`lumot | Turizm – biznesning jadallik bilan rivojlanib borayotgan sohalaridan biri. Ba’zi mamlakatlar milliy daromadining katta qismini turizm hisobidan qo‘lga kiritadi. Ular o‘z tabiatlarini, tarixiy yodgorliklarini asrashadi, mehmon kutish industriyasini – mehmonxonalar, aeroport va vokzallar, dam olish bazalari, plyajlarini yaratishadi va rivojlantirishadi, shuningdek, boshqa mamlakatlardan tashrif buyurgan mehmonlarni yaxshi kutib olish an’ana va mahoratlariga ham tayanishadi. O‘zbekistonning mehmon kutish industriyasi turistlarda (ayniqsa, chet elliklarda) qayta tashrif buyurish istagini tug‘dirish darajasida. CHet elliklarning (ayniqsa evropaliklarning) fikricha, bizda nafaqat mehmonxonalar, balki, mijozlarga xizmat ko‘rsatishning yuqori darajasi va ularga diqqat bilan yondashish elementar xayrixohliklari ham risoladagidek ekan. O‘zbekistonda, turistlar nuqtai nazaridan olib qaralganda, mehmonlarga xizmat ko‘rsatish, bir so‘z bilan aytganda, juda yaxshi. Bu holat yanada yaxshilanishiga umid bog‘laymiz. Balki, hozirgi maktab o‘quvchilari orasidan kimdir yaqin kelajakda o‘zbek turizm biznesini yangi darajaga olib chiqish maqsadida turistik menejerlar safiga kirib olar. Turistik xizmatlar tashkilotchisi yoki turizm menejerini – turizm sohasini harakatlantiruvchi asosiy mexanizm deb hisoblash mumkin. Agar siz ushbu kasbni tanlasangiz turoperator, turagent, turanimator, ekskursovod ixtisosliklarini qo‘lga kiritib, keng imkoniyatlarga ega bo‘lasiz. Turistik xizmatlar tashkilotchisi turistik xizmatlar sifati va ularning xavfsizligini ta’minlaydi. U turistik biznesga tegishli bo‘lgan me’yoriy hujjatlarni bilishi talab qilinadi. YAxshi menejer bir nechta chet tillarini mukammal bilishi lozim (kamida ikkita: albatta, ingliz tili, ikkinchisi esa turfirma ixtisoslashgan sohaga bog‘liq). Uzoq SHarqda, masalan, xitoy, koreys, yapon tillari yaxshi “qarshi olinadi”. Bundan tashqari, bu soha mutaxassisi turistik biznesning iqtisodiy qirralari (marketing, menejment, buxgalteriya hisobi)ni ham tushunishi va tahlil qila olishi lozim. Turizm sohasi mutaxassislarining majburiyatlariga yangi turistik marshrutlarni ishlab chiqish ham kiradi, shuning uchun u geografiyani yaxshi bilishi; dunyo mamlakatlari tarixi va madaniyatida yaxshi mo‘ljal ola bilishi; shuningdek, tashkil etilayotgan turning maqsadini aniq tasavvur qila bilishi kerak. Maqsadiga ko‘ra esa turizm quyidagilarga bo‘linadi:
Turmenejer bo‘lish uchun mustaqil ravishda, mehmonxona xizmatlari, vizalar, transport, safar chog‘idagi oziq-ovqatlar narxlarini ham belgilab borgan holda, qiziqarli marshrutlar seriyasini ishlab chiqish maqsadga muvofiq. O‘shanda sizga faqat mijozlarni, ya’ni siz tomoningizdan ishlab chiqilgan turlar va xizmatlar uchun to‘lanadigan narxlar bilan qoniqadigan sayohatchilarni topish qoladi, xolos. Albatta, hammasi bu darajada oson emas. YOlg‘iz menejerlarga hozirda deyarli hech kim o‘z pullarin ishonib topshirmaydi, shuning uchun yaxshisi firma tashkillashtirish va turoperator litsenziyasini olgan afzal. YOki mijozlarning ishonchini qozonib ulgurgan turistik firmaga ishga joylashish ham ma’qul. Marshrutlarni ishlab chiqish – nafaqat qiziqarli, balki ancha jiddiy va sermashaqqat ish. Og‘irligi shundaki, aviachiptalardan tortib muzeylar chiptalarigacha narxlar o‘zgarib boradi, siz esa bu narxlarni nafaqat kuzatib borishingiz, balki o‘zingiz taklif qilayotgan turlarga narxlarni (servis darajasi va sifatini saqlab qolgan holda) to‘g‘rilab borishingiz talab qilinadi. Nimaiki qilma, baribir boshida, ish kuni davomida mijozlar qo‘ng‘iroqlariga javob qaytaradigan, yo‘llanmalarni sotish bo‘yicha agent bo‘lib ishlashga to‘g‘ri keladi. Agar turistlar agent tomonidan taklif qilingan turlardan birini tanlagan bo‘lsa, agent ular bilan kelishuvni va tegishli hujjatlarni tashkillashtiradi. Ular tanlovda bir to‘xtamga kelolmayotgan bo‘lsalar, agent ularni didga qarab, tur tanlab beradigan menejer sari yo‘llaydi. Turistik xizmatlar “qozonida qaynab”, tajriba orttirgach va rahbariyat hurmatini qozongach, nisbatan yuqori darajaga – faoliyat ko‘rsatayotgan marshrutlarni boshqarish bo‘yicha menejer darajasiga ko‘tarilish mumkin. Bu lavozim juda ham muhim, ayniqsa tashqi turizmda, chunki turistlar o‘zlarni chet mamlakatga yuborgan menejerdan boshqa odamga tayana olmaydilar. Bunday menejer ularning xavfsizligi va safar sifati uchun mas’uldir. Eng yuqori cho‘qqi – turistik firmaning top-menejeri, ya’ni nafaqat turistik marshrutlar va ularning bozorda ko‘tarilish konsepsiyasini, balki turistlar bilan ishlashda band bo‘lgan barcha xizmatlarni ishlab chiquvchi turfirma boshqaruvchisi. Bu darajaga ko‘tarilgandan so‘ng, bemalol o‘z shaxsiy turfirmasini tashkillashtirish g‘oyasini ilgari sursa bo‘ladi. Turizm sohasida ishga joylashish qiyin emas, bu sohada saqlanib qolish va karera zinasida ko‘tarilishni boshlash qiyin. Turizmda ishlash uchun mustahkam asablar, chiqishimli xarakter va ba’zida yoqimsiz, ya’ni juda ham injiq insonlar bilan aloqaga bog‘liq bo‘lgan ishga chinakam tayyorgarlik kerak. Bu kasbda ishni endigina boshlagan chog‘dayoq ikkilanib qolish mumkin. Muvaffaqiyatli turmenejerlar iqtisodiyotning turli sohalaridagi kichik tashkilotlar direktorlari darajasida maosh olishadi. Lekin boshida kamtaringina ish haqi evaziga, barcha bayram va dam olish kunlarini unutgan holda, qattiq ishlashga to‘g‘ri keladi. Ommaviy ta’tillar vaqtida siz jon-jahdingiz bilan ishlashingizga oldindan tayyor bo‘lishingiz kerak. SHundagina kelajakda omadli turmenejerga aylanasiz. Aytishganidek, ”Kelajakni yaratishga hech narsa dadil orzulardek ko‘maklashmaydi. Bugun – xayol, ertaga – tan va qonga singadi”. (V.Gyugo) Oq yo‘l! |